صدق ذومراتبی (ش.ش)

صدق ذومراتبی (ش.ش) به تفصیل و ذومرتبه بودن صدق گزاره های صادق اشاره دارد و مولود ملاحظه ای در گزاره صادق و نیز صدق است. صدق، مطابقت گزاره و فهم با واقع است.  اما صدق از جهتی ذات تشکیک و ذومراتب هم هست. چون اگر چه گزاره یا صادق است یا کاذب و لا غیر، اما گزاره ی صادق می تواند صادق باشد یا صادق تر، وقتی در گزارش از واقع توانمند تر باشد یا بر جزییات بیشری دلالت کند.

پس صدق امری است که می تواند بیشتر شود. وقتی صدق در برابر کذب است صفر و یک است اما نسبت صادق و  صادق، صفر و بی نهایت است. این معنا در گزاره ی کاذب هم ساری است (کاذب و کاذب تر)

 بی توجهی به این ملاحظات، از رشد سپهر معرفت و خلاقیت  و  تفکر جانبی عالمان و متعلمان  می کاهد.

بر اساس نظریه کهکشان سانی سپهر معرفت، (نظریه رجاء) اگر فرضا حقیقت اشیاء را مانند گویی بزرگ در نظر بگیریم و گزاره ها را مانند برچسب، اگر برچسب به گوی چسبیده است گزاره صادق و الا
کاذب است. اما وقتی صادق است این سوال مطرح می شود که برچسب چقدر پهنا دارد؟ این همان صدق تفصیلی است و اشاره به مراتب فهم دارد و نه نسبیت آن.

مثلا گزاره ی « خورشید سالیان درازی است که می تابد و گرما می دهد» صادق است و اما گزاره ی «خورشید در دوران میانسالی خود قرار دارد و در این بازه، واکنش‌های هم جوشی هسته‌ای در هستهٔ آن رخ می‌دهد و هیدروژن به هلیم تبدیل می‌شود و در هر ثانیه بیش از چهار میلیون تُن جرم ماده به انرژی دگرگون می‌ گردد و نور و گرما را بر ما می تاباند» صادق تر است.

تحول افزایشی، که از اقسام تحول معرفت است، موجب زاده شدن گزاره های صادق تر است.

 برای اطلاع بیشتر از دیدگاه، از فهرست نظریه معرفت رجاء، مطالب مرتبط را جویا شوید.