1

غیبت (اصطلاح معرفت شناختی)

 غیبت (ش.ش / رسا.ش/ ارت.ش) وضعیتی است برای معلم و متعلم  و نیز عالمان و آن این است که آن دو از هم غایب باشند و  امکان تعلیم و تعلم و مراوده ی علمی نداشته باشند. چه مسافت جغرافیایی چه مسافت حکمی.چه تقطر و قحط و حرمان و… نقص در اختلاف و آمد و شد عالمان … همه غیبت است. مثل اینکه دانشمندان در بلاد دور از هم باشند و ارتباط میان آن ها ضعیف باشد. اعظم غیبت ها غیبت امام، حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف است که ما را دچار تقطر و قحط   و انزواء  نموده است (اگرچه اصح بلکه صحیح آن است که بگوئیم متعلم غایب است نه معلم)

 

 غیبت لزوما معلول تضییع توفیق نیست مانند آنکه عالمان از هم دور باشند و میانشان فواصل باشد.  اما تقطر (که شاید محصول غیبت باشد یا نباشد) همواره معلول کاستی توفیق است.




تفکر انتقادی (سبک اندیشه/ ش.ش)

تفکر انتقادی (سبک اندیشه/ ش.ش) رویکردی در اندیشیدن و مواجهه با افکار است با این ویژگی که در مورد صحت و سقم و کامل بودن افکار و اندیشه ها، با نگاهی نه چندان خوشبینانه در می نگرد و همواره در پی پیدا کردن نواقص و وجوه کمال یابنده اندیشه ها است ( تفکر انتقادی ارزشمند است)

تفکر انتقادی در دین شناسی مؤمنانه ، مصروف کشف صحت و سقم و کمال و نقص فهم عالمان از دین (معرفت دینی) می گردد و نه خود دین و شرایع بدیهی آن.  




گفتمان / نظام گفتمانی (نسخه شناسی)

گفتمان / نظام گفتمانی (نسخه شناسی) نسخه ای از اندیشه ها و افکار است که مبتنی بر یک دکترین و اصول ارزشی پیکره بندی شده و احتمالاً در جامعه نخبگانی، اطراد و شیوع دارد. گفتمان ها، اگر چه نمود گفتاری و نوشتاری دارند اما لزوما در قالب نسخه ی گفتاری بروز نمی یابند و می توانند در سینما، معماری، نقاشی و… نیز خود را بنمایند.




اندیشکده

v6gkjtgsz0xz




نص گرایی/ نص گرایی افراطی (سبک اندیشه)

نص گرایی، سبک اندیشه ایست مبنی بر اینکه باید به مدارک متنی و ظواهر کلمات متون دینی (اعم از آنچه نص یا غیر نص است) بسیار مقید بود و به آن چشم دوخت و به  داده های ریزوماتیک  و علوم و مناسبات عصری، توجه موثر و محصَّلی نداشت. لذا نص گرایان، فهم دین و نتایج عملی آن را در چهارچوبی محصور می دانند که دانش ها و پرسش های بیرون متن، نمیتواند با آن  تعامل علم ساختی  برقرار کند.

ممکن است نص گرایی، مستند به یک دستگاه فکری نباشد و با ادله ای ناگسترده، خود را سرپا نگه دارد، یا دستگاهی را برای آن تقریر کند. این دستگاه حتما باید به خود نص گرایی متعهد باشد و الا دچار تناقض می شود.

نص گرایان در برابر پرسش ها و دانش های چالش برانگیز، بر بالادستی بودن ادله ی دینی، پافشاری بر ضعف ذاتی اکثر داده های علمی، بی توجهی و مسکوت گذاری تناقضات و یا مکاتب شبه تفکیک، رو می نمایند. ادله ی آنان می تواند در برخی موارد کاملا درست باشد. اما نص گرایان افراطی، در مجموع خشک مغز و متحجر خواهند شد.

 در برابر نص گرایی، “فهم مجتهدانه دین در پرتو پویایی روشمند” است. نص گرایان افراطی در عصر جدید، بسرعت منقرض میشوند.

 نص گرایی با اصول گرایی یکی نیست، یک اصولگرا ممکن است نص گرا نباشد.

 نص گرایان افراطی، تقریبا” در سنخ اندیشه، مانند اخباریان هستند.

 


downloadنصگرایی نباید با تعهد به روش اجتهادی دین و اصول گرایی خلط شود. نص گرایی یک آسیب است که شکل وخیم آن نوع افراطی آن است. تعهد به تعبدیات و نصوص دینی عین صواب و راه نجات است و خلاقیت ورزی در اصل الاصول نصوص معنا ندارد.




کژکارکرد (ارت.ش)

کژکارکرد (ارت.ش) عبارت است نتایج نامطلوبی که یک پدیدۀ مطلوب و پسندیده، بواسطه اقتضائات وجودی و تحققی اش، به جای می گذارد. مثلا” در سیستم زبان بناچار متشابهات بوجود می آید، رسانه تصویری، کورتکس مغز را ضعیف می کند، سواد داشتن گاهی انسان را مغرور می نماید. کار در بازار انسان را از یاد خدا غافل می کند، قدرت و ثروت انبوه، فساد می آورد و… کژکارکرد غیر از«تالی فاسد» است و باید آن را  کنترل و اصلاح کرد. در دنیای مادی خیلی از کارکردها قرین کژکارکرداند و نزد عقلاء، موجب مخاطراتی می شوند.