باور دینی اعتقاد جازم به آن دسته از گزاره­ های دینی است که دین­داران بنا به فرخواست و اقتضاء گرویدن به دین، باید بطور ثابت و ابدی به آن گزاره ها، باور داشته باشند. مانند اصول و فروع دین: باور به یگانگی خداوند، نبوّت انبیاء، وجود فرشته و غیب، وجوب نمازهای روزانه و… (نگا. فهم های ثابت طلایی)

اما معرفت دینی، دربردارتر و عام ­تر است و علاوه بر باورها، دیگر آموزه های دین را هم شامل می­ شود. مانند درک و فهم بهتر از عالم و آدم با توجّه به منابع فوّار و مغذّی دین، همچنین مباحثی که صرف دفاع و تقریر معارف اولی دین می‌شود و مانند آن.

اندیشنامه ، نسخه ای از تمام دستگاه فکری یک اندیشمند است که بطور منسجم و  گویا به جامعه علمی و دانشسرا  ارائه می‌شود تا مخاطبان و اهل علم، بطور کامل آراء و دستگاه فکری او را بشناسند. هر اندیشنامه، مربوط به نگارندۀ آن است و شامل و حاکی از مکتب فکری و سوگیری  و روال افکار آن اندیشمند است. بهتر است اندیشنامه به نام همان دانشمند باشد.

♣ بسا نگارش اندیشه‌نامه؛ صحیح (تر) باشد. اما به نظر می‌رسد وقتی دو کلمه در محاورات بسیار، یک کلمه دانسته شود – بویژه اینکه یک اصطلاح هم باشد- می‌توان با خاطر آسوده آن را سرهم نوشت.

♣ نسخۀ برخط اندیشنامه،  بهتر از نسخۀ برکاغذ است. یک اندیشمند می‌تواند نسخه نمایشی یا هر نسخۀ دیگر را عرضه کند. اما شفاف‌ترین و گویا‌ترین نسخه‌ها بهترین آن‌ها است.

به همین جهت اندیشنامه‌ام را اندیشنامه رجاء نام نهاده‌ام. تا خلایق بدانند که نواقص آن، از آن من است و رجاء واثق دارم که خدایم دست گیرد و نواقص آن زدوده شود.

جستارهای وابسته 

♣ دیباچه اندیشنامه رجاء

فراتحلیل (حل مساله) به سنخی از حل مساله  اشاره دارد که واقعیت موجود را بایسته و شایسته نمی یابد اما به علت اینکه نمی تواند آن را فعلا تغییر دهد، در فکر ایجاد تلاءم و چاره جویی کم هزینه بر می آید. مثلا” زندگی در شهرهای بزرگ و آلوده، یک عمل انجام شده و نامطلوب است. تفکر فراتحلیل می گوید فعلا” چگونه فکر یا عمل کنیم که بتوانیم زندگی بهتری داشته باشیم. در عصر غیبت امام مهدی عج بخش بزرگی از فعالیت فکری ما، فراتحلیل است. انطباق با محیط هم گاهی در فراتحلیل رخ میدهد.

نهاد معرفت دینی  به دانش سرا یی اشاره دارد که در آن علوم دینی تولید میشود. نهاد دین، یک سازمان غیر رسمی و بنیادین است، اما این نهاد، رسمی است. حوزه های علمیه و مراکز رسمی آموزش دینی، نهاد معرفت گزارند. خداوند و پیامبران، دین گذار و معرفت گذار هستند و عالمان دین معرفت گزار و  مرد در خیابان  دین گزار است.

تفکر انتقادی (سبک اندیشه/ ش.ش) رویکردی در اندیشیدن و مواجهه با افکار است با این ویژگی که در مورد صحت و سقم و کامل بودن افکار و اندیشه ها، با نگاهی نه چندان خوشبینانه در می نگرد و همواره در پی پیدا کردن نواقص و وجوه کمال یابنده اندیشه ها است ( تفکر انتقادی ارزشمند است)

تفکر انتقادی در دین شناسی مؤمنانه ، مصروف کشف صحت و سقم و کمال و نقص فهم عالمان از دین (معرفت دینی) می گردد و نه خود دین و شرایع بدیهی آن.