تفاوت های سناریو و برنامه
تفاوت های سناریو و برنامه:
قسمت چهارم:محل حدوث مفاهیم
محل حدوث مفاهیم علومی، سپهر معرفت بشری است. سپهر معرفت، همان فضای بین اذهانی و بین القلوبی (مجازی، واقعی یا فرضی) است که عالمان، معانی را در آن به اشتراک می گذارند. اما سپهری که در نهایت مورد بحث ماست، سپهری فراخ تر و بلند مرتبه تر است و واجد صدر و ذیلی بیکران است (توضیح آن می آید) و جسم آن همین نمود و بروز ان است در فضای رسانه ها (نسخه)
«سپهر معرفت، فضایی مجازی (و تا حدی فرضی) است که تمام گفتگوهای علمی در آن وجود دارد. سپهر رسانه ها، امروزه این فضا را به تا حدی ایجاد کرده اند. چنانکه امروز می بینیم فن آوری ارتباطات، جهان پیرامون ما را کوچک و در عوض ما را منبسط کرده است. همین باعث می شود که رشته های علوم، از هم جدا نباشند و اندک اندک از حالت انزواء خارج شوند. رادیو، تلویزیون، تارنماها، انجمن های جهانی، دانشکاه ها و کتاب ها (در گستره ی وسیع) و نیز امکان ارتباط و گفت و شنودِ جهانی دانشمندان و صاحب نظران؛ موجب شده که علم از گوشه گوشه ی کتاب ها و اذهان، در بستری جمعی وارد شود. این بستر جمعی بخشی از سپهر معرفت است»
این سپهر، جسمی دارد و روحی. جسم سپهر همان رسانه ها هستند. مانند سخنان، کتاب ها و…و انحاء آن بسیار است. جسم سپهر را در اصطلاح خودمان «نسخه» می نامیم و گونه های نسخه را بزودی بیان می کنیم.
روح سپهر، همان علوم و اندیشه های شایع موجّه است که موجهیّت و شیوع آن مانع شامل بودن آن برای ظنون و فرضیات و اقوال شاذ و نادر نیست. چرا که حضور این ها در سپهر، هم شایع است هم مقبول.
اما جسم سپهر و روح آن به هم موثر می افتند. آن گونه که روح سالم در بدن سالم است و نیز روح سپهر در شاکله ی جسم و انتخاب نسخه موثر است.
بیان نسخه ها
نسخه ها شمارگان و انواع بی شمار دارند و به جهت تفاوت احکام و طور آن، به اندک تفاوتی آن را از دیگری، ممتاز دانسته یم . اگر چه می توانیم آن را تحت مقولات کلی تر درآوریم.
نسخه، گاه زبانی و شفاهی است، گاه کتابتی و گاه به اشارات و دوال اصوات و تراکیب آن است. مانند کتاب و گفتار و …
و گاه تصویری است مانند نقوش و تماثیل و… و گاه موسیقایی است، مانند قطعات موسیقا و گاه هر یک از همین ها است؛ اما طور دیگری دارد. مثلاً نسخه ی شعری می تواند که گفتاری یا نوشتاری باشد و نیز نسخه ی ترانه ای که همان شعر است که با موسیقا خوانده شده است. چنانکه از مثال ها آشکار می شود به ادنی تغییر در تحقق خارجی نسخه، آن را ممتاز داشته ایم.
تفاوت در نسخه ها، گاهی در سنخ و طور ارتباطی آن با پیرامون است. مثلا گاه کلامی است که فریاد زده می شود. گاه نجوا می شود. گاه بسان سرّ، در میان اهل آن در جریان است و گاه آن را به رسانه های جمعی می سپارند اما آن را با آن سازگار می کنند (نسخه ی رسانه ای) که همه می دانیم هر سخنی را هر طور و هر جا نمی شود گفت. چونانکه خدای تبارک و تعالی از طریق کوه و دریا و… با ما سخن می گوید، اما اسرار آن را به طریق دیگر برای اهلش نجوا می فرماید. پس هر نسخه از آیات الهی رسانه ای نیست (مانند قرآن که ظاهر الفاظش برای عالمیان رسانه ای شده ولی باطن آن را جز پاکان لمس نمی کنند (لا یمسه الا المطهرون)
گاهی یک نسخه، سخن و محتوایی را در بردارد که از عناصر بیانی بسیار ساخته شده مثل نسخه سینمایی از یک محتوا که از قبیل ترکیب صور حرکت و صنایع تصویری و صوتی بسیاراست) و هلم جراً …
حکمت تفکیک میان نسخه ها، تفاوت ظریف در افاده ی مطلب و مفهوم است در هر یک، که اگر به آن توجه نکنیم فیلسوف ظریفی نیستیم و وجه دیگر این دقت، نگران بودن عالم ربانی، در مورد امانت داری نسخه ها است که گاهی بعضی نسخه ها، مفاهیم را از حقیقت آن منحرف می کنند و این مساله در امور مهمه مورد دقت عالم ربانی حتما خواهد بود. بخصوص اگر یک نسخه در صدد بیان مفاهیم و معارف دینی باشد و بسا روح آن را سلب کرده و روح دیگری در آن می دمد.
اما آنچه در نسخه شناسی مهم است، علم به اوصاف، عوارض و مدلولات و تاثیرات آن است و بدلیل همین مساله نسخه ها را بواسطه اوصاف و اشکالشان تقسیم نمودیم و کوشیدیم تا حدی آن را استقراء کنیم. مثال هایی که برای نسخه ها خواهیم آورد می تواند روشن کننده مراد ما از هر یک از عناوین آن باشد تا انشاء الله در فرصت مقتضی در باره ی آن ها اجتهاد کنیم. این اجتهاد همان رسانه شناسی است.
↵اقسام و انواع نسخه ها را بخوانید.
⇔ بازگشت به فهرست
انزواء (ش.ش/ رسا. ش)
انزواء (ش.ش/ رسا. ش) اصطلاحی معرفت شناختی و رسانه شناختی است.
♠ در معرفت شناسی، وضعیت و نسبتی است میان علوم و فهم ها. چه در تصور(ات) علومی از یک پدیده باشد و چه نسبت میان چند علم باشد. این وضعیت و نسبت را می توان این گونه توضیح داد: اگر یک علم (مثلا) در تعامل با سایر علوم رشد و تکون نیابد و با آن داد و ستد نداشته باشد، در وضعیت انزواء بسر می برد.
معمولا علومی که از مغرب زمین وارد بوم‌سازگان (گرته برداری شده از اکوسیستم) معرفتی جهان اسلام شده اند، نسبت به معارف اسلامی و قرآنی منزوی هستند. یعنی زیر آفتاب آن نروییده اند. (نگا. تولید علوم انسانی اسلامی) نمودها و آثار مخرب زیادی از این انزواء حاصل می شود. مثلاً در حالت انزواء علم روانشناسی، در موارد بسیاری نسبت به دستورات مهم اسلامی بی تفاورت یا نادان می ماند. مثلاً احتمالاً بر تاثیر یوگا یا مدتیشن بیش از تاثیر ذکر و طمانینه قلبی تاکید می ورزد.
مثال دیگر برای انزواء معرفتی، تفرق میان علوم و دور افتادگی آن ها از هم و نتیجتاً زاده نشدن علوم کل نگر 
است. علم طب سنتی پزشکی سنتی یا طب سنتی توسط سازمان بهداشت جهانی چنین تعریف می‌شود: طب سنتی مجموعه‌ای است از دانسته‌ها، مهارت‌ها و اعمال که بر پایه نظریه‌ها، باورها و تجربه‌های بومی فرهنگ‌های مختلف است، خواه که قابل شرح باشد یا نباشد، که در بهداشت و نیز پیشگیری، تشخیص، بهبود و مداوای بیماری‌های جسمی و ذهنی مورد استفاده قرار می‌گیرند دستورات اسلامی سلامت، آثار قرائت سوره های قرآن و دستورات سلامت در علم بهداشت و طب جدید، همه نسبت به هم کم یا زیاد در وضعیت انزواء هستند. گو اینکه شاخه های دیگر طب مانند طب سوزنی، طب کوبه ای ،همسان درمانی ( هومئوپاتی) یک روش درمانی است که باتحریک دستگاه ایمنی بیمار با داروهای هومئوپاتی،مزوتراپی عبارت است از وارد کردن گروهی از مواد فعال بیولوژیک با سوزن‌هایی بسیار ریز به داخل پوست و سایر روش ها در حالت عدم انزواء می توانند فرآیند تشخیص و درمان را بهبود بخشند.
انزواء علوم می تواند بسیار زیانبار باشد. مثلا علم اخلاق و تعلیم و تربیت، نباید فارغ از مسایل مربوط به برخی بیمارهای جسمی مانند تغذیه، کم خونی، اختلالات هورمونی، مزاج شناسی، مسکن شناسی (مبحثی که در کتاب قانون بوعلی به آن پرداخته شده است) و اقلیم شناسی، و هر انچه از نظر فیزیولوژیک بر عملکرد خلقی تاثیر می گذارد بی تفاوت و منزوی باشد.
♠اما انزواء در رسانه شناسی، اختلال در ارتباط اشخاص و پیام های آن ها است. مانند اینکه عده ای زبان همدیگر را نفهمند یا در ارتباط آن ها اختلال باشد ⇐ نسبت به هم در حالت انزواء قرار دارند. گاهی دو نفر در کنار هم از هم منزوی و گاه از هم دور و نامنزوی هستند. گفتگوی تمدنی و گفتن و شنیدن و مفاهمه، استفاده ار رسانه های جمعی، تارنماها و شبکه های ارتباطی با کمترین کژکارکرد می تواند درمان این انزواء باشد.
توجه: این انزواء با عزلت، که یک راهکار سیر و سلوکی و اخلاقی است، اشتباه گرفته نشود.
نباید در همسخنی علوم، روش شناسی علوم را به هم ریخت. برخورد عوامانه در مورد مساله ی همنشینی علوم، آسیب های زیاده زده است. مثلا در علم فقه، مناطات احکام در غیر مستقلات عقلیه، با مسایل علمی (تجربی) قیاس و محک زده نمی شود. تفسیر به رآی آیات قرآن کریم، تخمین های نابجا، اشتباه گرفتن نسخه های بارش فکری/آزمایشی/پیشنهادی با گزاره های محکم و… نیز از آسیب های همنشینی علوم با همدیگر است. البته اگر عالمان با هم همنشینی های رو در رو و طولانی داشته باشند این مشکل نیز برطرف می شود.(اختلاف -آمد و شد- علماء امتی رحمه)
برای مطالعه بیشتر نگا کنید اصلاحیه های نظام آموزشی و نیز ساختاری حوزه های علمیه (بخش آینده پژوهی طلوع مهر)
رسانه (رسا.ش / نسخه شناسی)
رسانه (رسا.ش / نسخه شناسی) در فرهنگنامه رجاء دارای چند مفهوم است:
ا. رسانه به معنای نسخه که عام ترین مفهوم است.
۲٫ رسانه به معنای آنچه مفاهیم را افاده می کند ولی به شاملیت مفهوم فوق نیست (مثلاً شامل پدیده های آفرینش نمی شود)
۳٫ رسانه به معنای رسانه های جمعی
۵٫ رسانه به معنای رادیو و بیشتر تلویزیون
همچینین ببینید:
آشنایی با نسخه / رسانه (ش.ش / رسا.ش)
نسخه ی رسانه ای (ش.ش / رسا.ش)
رسانه شناسی
نسخه ی سپهری
محل حدوث مفاهیم
انواع نسخه
واژه ی رسانه را در طلوع مهر جستجو کنید و مطالب بیشتری بخوانید