دسته: فرهنگ اصطلاحات معرفت شناسی
اندیشه های شایع موجّه (ش.ش/جا.ش) عبارت از مقبولات جامعه نخبگانی که حد نصابی از توافق درباره آن وجود دارد. مثلاً اینکه میدانیم ویروس و باکتری منشأ بسیاری از بیماری هاست، یک فکر شایع و موجَّه است. مقبولات شایع موجَّه (فر.ش) عبارت است از یک ارزش یا دانش تعریف شده...
مفهومِ علومی (ش.ش) در مقابل مفهوم عرفی و مفهومی کاملاً دانش سرایی است و فقط در «علوم»، مورد کاوش است (و نه در محاورت مرد در خیابان) این مفهوم، همواره متشکّل از تصوّرات و تصدیقات روشمند و متکثّر است. تصوّراتی که قاعدتاً بوسیلۀ پژوهش و تأمّل گرد آمده اند؛ مانند مفهوم «آب» در علومی...
فلسفه علم یا معرفت شناسی (علم شناسی) ظاهراً چیزی بیش از گزارش و بررسی عالمانۀ قواعد کلی احوال سپهر معرفت نیست. اما این گزارش که خود بخشی از سپهر معرفت است، شامل مباحث بسیار رنگارنگی است. به همین دلیل باید گفت فلسفه علم، بیشتر علم شده است تا اینکه فلسفه...
سختزایی معرفتی سختزایی معرفتی (اصط.رجا / ش.ش/ جامعهشناسی شناخت) یک وضعیت دشوار در روال روزآمد شدن فهمها و در مواجهۀ صحیح با آوردهها و فرآوردههای معرفتی تازه است. سختزایی، میتواند علل بسیاری داشته باشد. ایستارهای ذهنی و روانشناختی، مبتلایان به سختزایی را دچار دیرفهمی و سنگینی در نوفهمی...
مفهوم عرفی (ش.ش) در مقابل مفهوم علومی ، مفهومی است که در محاورات روزمره از آن استفاده می کنیم و جزئیات علمی را در آن قصد و اراده نمی نماییم. مثلاً وقتی می گوییم «یک لیوان آب به من بدهید تا بنوشم» مفهوم بسیط عرفی را اراده...